Özbekistan, Orta Asya’da yer alan Türki Cumhuriyetlerden biridir. 33 milyon nüfusu vardır. Ülkenin başkenti ise Taşkent’tir. Taşkent aynı zamanda Orta Asya’nın en büyük başkenti olma özelliğini taşımaktadır. Özbekistan’ın resmi dili Özbekçedir. Ancak Sovyetlerin dağılması ile bağımsızlığını kazanan bir ülke olması sebebi ile ülkede Rusça da yaygın bir dil olarak kullanılmaktadır. Özbekistan 12 il, 1 bağımsız şehir ve 1 özerk cumhuriyetten oluşmaktadır. Nüfus açısından en büyük şehir ve ülkenin başkenti olan Taşkent bağımsız bir şehirdir. Karakalpakistan Cumhuriyeti isminde Özbekistan’a bağlı olan özerk bir Cumhuriyet vardır. Ülkenin en önemli şehirleri Mukus, Namangan, Ürgenç, Fergana, Karşı, Andican, Hokant, Semerkand, Buhara ve Hive’dir. Özbekistan bir Orta Asya ülkesi olması sebebiyle güneyinde Afganistan ve Türkmenistan, doğusunda Kırgızistan ve Tacikistan batısında ve kuzeyinde Kazakistan ile sınır komşusudur. Ülkenin Açık denizlere kıyısı bulunmamaktadır. Özbekistan’ın kuzey ve kuzey batısında Aral Gölü’ne kıyısı vardır.
Özbekistan Yaşam Şartları
Özbekistan’ın para birimi ‘’Özbekistan Somu’’ (UZS) olarak geçmektedir. Ülkenin asgari ücret olarak belirlediği tutar ise 747.300 UZS’dir. Bu tutar yaklaşık olarak 250 USD’ye tekâmül etmektedir. Özbekistan Somu Türk lirasından oldukça değersizdir. 1 Türk lirası 744,27 Som’dur. Ülke de yaşam standartları da asgari ücrete oranla oldukça uygundur.
Özbekistan yaşam standartları açısından oldukça rahat bir ülkedir. Günlük giderler oldukça uygundur. Yiyecek içecek, benzin fiyatları ülkede uygun iken pahalı olan tek şey giyim ürünleridir. Giyim ürünleri yurtdışından geldiği için fiyatlar pahalıdır. Bunun sebebi de tekstil yönünden gelişememesidir. Buna rağmen ülkenin yaşam standartları oldukça rahat ve ucuzdur. Özbekistan gelişmekte olan ülkeler arasında yer almaktadır.
Özbekistan eşsiz güzelliği ile 1001 gece masallarına konuk olmuştur. Üzerinde çini desenleri olan bu tarihi şehir görenleri kendine hayran bırakıyor. Peki bu muhteşem şehrin yaşam şartları nasıl? Gelin hep birlikte Özbekistan’ın yaşam şartlarını birlikte inceleyelim…
İpek yolunun en önemli geçiş noktalarından birisi Özbekistan’dır. Özbekistan Sovyetler Birliği’nden koparak bağımsızlığını kazanan bir Türki cumhuriyettir. Özbekistan günümüzde 7 bağımsız Türk devletlerinden birisidir. Taşkent Rusya zamanında Sen Petersburg ve Moskova’dan sonra Orta Asya’nın en büyük başkenti konumundadır. Özbekistan’da karasal iklimi hakimdir.
Özbekistan’da halkın %96’sı Müslümandır. %2 diğer dinlere mensup iken %2’si Ortodoks Hristiyan’dır. Özbekistan’da inanç ve din özgürlüğü anayasal güvence altına alınmıştır.
Özellikle Kış ayları çok soğuk yaz aylarında çok sıcak geçmektedir. Ülke kış aylarında gezmek için uygun değildir. Gezi için en uygun dönemler nisan mayıs Eylül ve Ekim arasındaki dönemlerdir. Özbekistan ve Türkiye arasında kardeşlik bağı bulunmaktadır. Özbekistan’da eskiden sadece erkeklerin giydiği ancak günümüzde kadınların da kullanmış olduğu Doppi adında bir şapka vardır. Ülkede bir erkeğin Doppisi’nin yere düşmesi ayıp bir hareket olarak kabul edilmektedir. Kadınlar erkekler ile el sıkışmaz ve bu hoş karşılanmaz. Dünyada Özbek pilavına duymayan yoktur. Özbek mutfağına özgü çeşitli sayıda pilav vardır. Özellikle Ayvalı pilav ülkenin en çok tercih edilen yemeklerinden birisidir. Özbekistan’da İpek baharat uluslararası Kültür Festivali, Dünya Halkları Mutfağı Festivali, Şark Teraneleri Müzik festivali, Taşkent Pilav Festivali, Avrupa Film Festivali, Taşkent Bira Festivali gibi festivallerde düzenlenmektedir.
Özbekistan genel yaşam giderleri bakımından bakıldığında oldukça rahat bir ülkedir. Ülkenin ekonomik yapısının temelini tarım, hayvancılık ve madencilik oluşturmaktadır. Ülkenin yerli halkının en çok tercih ettiği çalışma alanları da bunlardır.
Özbekistan halkına göre en değeri şey ise misafir. Özellikle ülke güvenlik açısından oldukça tedbirli. Öyle ki yerel halk arasından ‘’önce Allah’tan sonra Polisten korkmalı’’ deniyor. Ülke yaşam standartları açısından oldukça uygun. Ekonomik anlamda ise oldukça ucuz. Elektrik, su, doğalgaz neredeyse bedava denecek kadar ucuz. Meyve ve sebze fiyatları açısından ise oldukça uygun. Ülkede genel olarak Özbekçe konuşulsa da Rusça da oldukça yaygındır. Bu sebeple Özbekistan’a giden birisi ileri seviyede Rusça öğrenebilir.
Özbekistan da birinin işsiz kalma ihtimali yok denecek kadar az. Ülkenin tek eksi tarafı ise sağlık hizmetlerinin düşük seviyede olması. Ülke de tekstil üretiminin yok denecek kadar az olması da giyimin dışarıdan ithal edilmesi anlamına geliyor. Bu sebeple ülke de ki en pahalı şey giyim ürünleri.
Özbekistan Asgari Ücret
Özbekistan para birimi Özbekistan Som’u olarak geçmektedir. Halk bu para birimi üzerinden maaşını almaktadır. Ülkenin asgari ücret olarak belirlediği tutar ise 747,300 Som’dur. Ülke de asgari ücret ile çalışan bir kişi ortalama 8 ila 12 saat aralığında çalışmak durumundadır. Özellikle bağımsızlık yıllarından sonra serbest piyasa ekonomisini benimseyen ülke dünyanın en büyü pamuk üreticisidir. Pamuk ithalatı ülkenin yaptığı en başarılı işlerdendir. Ülke özellikle altın rezervleri bakımından da oldukça zengindir. Tarım ve imalat sanayisi de oldukça gelişmiştir.
Dolar üzerinden baz alırsak ortalama bir işçi 200-300 dolara yakın bir maaş almaktadır. Ancak bu ücret çalışılan pozisyon ve firmaya bağlı olarak da değişkenlik göstermektedir.
Özbekistan özellikle son 10 yılda %8 büyüme göstererek, ekonomik güç sıralamasında 71 sırada yerini almıştır. Altın rezervleri bakımından 4. Sırada, üretiminde ise 7. Sırada yer almaktadır. Özbekistan doğalgaz üretimlerinde dünyada 11. Sırada yer alırken yılda 65 milyar metreküp doğalgaz üretmektedir.
Özbekistan yaşam standartları açısından oldukça rahat yaşanabilecek bir ülkedir. Ülkedeki temel ihtiyaç giderleri ise oldukça uygundur. Örneğin aylık olarak gıda harcamalarınız 150-200 doları geçmezken, bir lokantada yemek yemenin maliyeti ise 500 600 dolar arası olacaktır. Toplu taşıma ücretleri 10-15 doları geçmezken taksiler kilometre başına 0,25 dolar almaktadır. Bir litre benzinin fiyatı ise ortalama 0,5 dolardır.
Özbekistan’da maaşlar çalışılan kuruma ve firmaya bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Özellikle son günlerde, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevkat Mirziyoyev’in yapmış olduğu açıklamalarda öğretmen ve doktor maaşlarının artacağını duyurmuştu. Öğretmen ve doktor maaşlarının 1000 dolara kadar artmasını dile getiren Cuhurbaşkanı, 2022 ile zamların geleceğini duyurmuştu. Peki bu açıklamaların ardından maaşlarda ne gibi değişimler oldu. Hep birlikte inceleyelim…
Özel bir firmada çalışan mühendis elbette normal bir yerde çalışan mühendise göre yüksek tutarda bir maaş almaktadır. Özellikle özel bir firmada çalışan mühendisin ortalama maaşı 3500 ila 5000 dolar aralığındadır.
Cumhurbaşkanı Şevkat Mirziyoyev’in açıklamalarından sonra özellikle Öğretmen, doktor ve mühendis maaşlarında artışlar beklenmektedir.
Özbekistan’da kira fiyatları bulunduğu şehir, konum ve oda sayısına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Örneğin şehir merkezinde 1 yatak odalı ev kirası ortalama 4,800 Türk Lirası yani 325 Dolara denk gelmektedir. Aynı daire şehir merkezi dışında 2,700 Türk Lirası yani 183 Dolara denk gelmektedir.
Örneğin 3 yatak odalı şehir merkezinde bir ev ortalama 8,700 Türk Lirası yani 593 Dolara denk gelmektedir. Aynı daire şehir merkezi dışında 5,100 Türk Lirası yani 346 Dolara denk gelmektedir.
Özbekistan’da ev sahibi olmak isteyen kişiler ise şehir merkezinden metrekare başına 17,000 Türk lirası 1,100 dolar, şehir merkezi dışında metrekare ev fiyatları ise 7,700 Türk lirası 523 dolardır.
Özbekistan’da market fiyatları kategorilerine göre oldukça değişkenlik göstermektedir.
Özbekistan’da;
Özbekistan’da giyim oldukça değişkenlik göstermektedir. Çünkü ülkede tekstil geri planda kaldığı için bu konuda gelişememiştir. Bu sebeple giyim konusunda ülke oldukça pahalıdır. Örneğin;
Özbekistan’da araba fiyatları markalarına göre farklılık göstermektedir. Örneğin;
Özellikle kadınların sosyal ve toplumsal geleneklerden ötürü iş hayatı oldukça etkilenmiştir. Özellikle kadınların zorla kısırlaştırıldığı haberler kanıtlarıyla birlikte ortaya çıkmıştır. Özbekistan’da kadınlar özellikle kendilerini yakarak intihar etmektedirler.
Özbekistan’da işgücü ayrımı yapıldığı için kadınlar çalışma hayatında çok fazla aktif rol alamamaktadırlar. Kadınlara iş hayatında daha düşük ücretler ödenirken özellikle gece mesaisine de çıkamamaktadırlar. Ülkede kadınlar 55 yaşında emekli olurken 50 yaşında da emekli olan kadınlar vardır. Çalışma hayatında, Özbekistan’ın kadınları dışlaması ve yer vermemesi kadınları yurtdışında çalışmaya itmiştir. Özbekistan kadınları özellikle Rusya ve Türkiye gibi ülkeler de çocuk bakıcılığı yapmaktadırlar.
Özbekistan’da 100 dolar ile neler yapabileceğinizi gelin hep birlikte listeleyelim…
Özbekistan’da 100 dolar ile 1 adet kot pantolon bir adet elbise alabilirsiniz. 1 litre, süt, beyaz ekmek, yumurta, peynir, elma, patates, tavuk göğsü, muz, salatalık gibi temel ihtiyaçlarınızı alabilirsiniz. Örneğin taksiyle bir yerden bir yere gidebilirsiniz. Ülkede temel ihtiyaçlarının fiyatlarının uygun olması bu bakımdan oldukça rahattır.
Özbekistan’a gezi amacı ile giden kişiler özellikle Özbekistan’ın 1001 Gece masallarına dahi konu olan eşsiz mimarilerini, çinilerle bezeli tarihi yapılarının ziyaret etmelidir. Gezi amacıyla giden kişiler vizesiz gidebilmektedir. Izin süresi 30 gün ile sınırlandırılmıştır. 30 günün sonunda vize almanız gerekmektedir. Ülkede yaşam oldukça uygundur. Pahalı olan tek şey ise ülkede tekstil’in gelişmemiş olmasından ötürü giyim fiyatlarıdır. Özbekistan’da ev fiyatları ve market fiyatları da oldukça uygundur. Yaşam maliyetleri Özbekistan’da oldukça uygun olmakla birlikte temel giderler de oldukça uygun fiyatlara satılmaktadır.
Özbekistan’da hediyelik eşya olarak Doppi alınabilir. Bu Özbekistan’ın geleneksel kıyafetlerinden birisidir. Koyun derisinden yapılmış olan Karakullar badem motifinden takkeler, bu tarz giysiler, şapkalar, el yapımı olan ayakkabılar, terlikler vizon ve nokra derilerinden yapılan kalpaklar hediyelik eşya olarak alınabilir.
Margilan saten seramik tabakları, margilan saten ipek halılar, Richtan pişmiş testiler, Fergana ahşap oymacılığı, meşhur hediyelikler arasındadır. Buhara’nın meşhur bıçakları ve Şifalı otlar alınabilecek hediyeler arasındadır. Özellikle Özbekistan’ın önemli bir kültür haline gelen kurutulmuş meyveler de hediyelik olarak alınabilir. Özbekistan’ın kurutulmuş üzüm çeşitleri de oldukça meşhurdur.
Türkiye’den Özbekistan’ın başkenti olan Taşkent’te İstanbul’dan her gün aktarmalı ve direkt olarak uçuşlar mevcuttur. İstanbul üzerinden Türk Hava Yolları ve Uzbekistan Airways ile aktarmasız uçuş seferleri de bulunmaktadır. İstanbul ve Taşkent arasında yolculuk yaklaşık olarak 4,5 saat sürmektedir. Aktarmalı uçuşlar Türkiye’de hemen hemen her şehirden farklı havayolu şirketleri ile gerçekleştirilmektedir.
